Stoplamek zaniedbany (Dactylorhiza praetermissa)

Stoplamek zaniedbany (Dactylorhiza praetermissa)

Bulwy dość masywne.

Pęd 20-80 cm wys., mocny, prosty, dęty, nieco kanciasty, zielony z czerwono lub fioletowo nabiegłą częścią górną.

Liście 5-8, dł. 10-20 cm, 1,5-2 cm szer., lancetowate, ostre, wzniesione ku górze, zielone, gładkie, rzadko z bardzo drobnymi plamkami, najwyższe przysadkowe.

Kwiatostan 5-10 cm dł., gęsty, jajowaty, wielokwiatowy.

Kwiaty średniej wielkości. Przysadka około 30 mm dł., lancetowata, ostra, niemal prosta, lekko odchylona od kwiatostanu, zielona z czerwonym nalotem.

Zalążnia 10-12 mm dł., czerwono nabiegła.

Warżka 8-10 mm dł., 10-14 mm szer., poprzecznie owalna do poprzecznie rombowatej, niewyraźnie 3-łatkowa lub nie łatkowana, prawie płaska, czerwonawa do fioletowoczerwonej, z drobnymi ciemniejszymi plamkami; łatka środkowa, jeśli jest, bardzo mała, trójkątna; łatki boczne zaokrąglone, niemal całobrzegie.

Kwiat stoplamka zaniedbanego (Dactylorhiza praetermissa) a – górny zewnętrzny listek okwiatu, b – boczny wewnętrzny, c – boczny zewnętrzny, d-e – warżka, f- zalążnia i ostroga, g – przysadka.

Ostroga 8-10 mm dł., stożkowata, tępa, czerwonawa do fioletowej. Górny zewnętrzny płatek 8-10 mm dł., około 3 mm szer., jajowatolancetowaty, tępy, czerwonawy do fioletowego.

Boczne zewnętrzne płatki podobnej wielkości i barwy, nieco asymetryczne.

Boczne wewnętrzne płatki 7-9 mm dł., 2-3 mm szer., lancetowate, tępe, podobnie ubarwione.

Prętosłup około 3 mm dł., czerwonawy, pyłkowiny zielone.

Owoc do 15 mm dł., rozdęty.

W obrębie tego gatunku wyróżnia się 3 odmiany lub podgatunki, rosnące przede wszystkim w zachodniej Europie. Jedna z nich (var. junialis (Verm.) Sengh.) jest niemal identyczna z naszym stoplamkiem bałtyckim (D. majalis ssp. baltica) i ostatnio została z nim połączona.

Stoplamek zaniedbany rośnie w atlantyckiej części Europy Zachodniej, od Francji po południową Skandynawię, na żyznych, podmokłych łąkach na wapiennych. W latach osiemdziesiątych pojedyncze jego stanowiska znaleziono we Włoszech i w Polsce.
W północnych Niemczech, Belgii, Holandii, Danii i południowej Skandynawii na kwaśnych torfowiskach wysokich i przejściowych rośnie Dactylorhiza sphagnicola (Hoppner) Soo, gatunek niemal identyczny pod względem pokroju, kształtu oraz wielkości liści i kwiatów ze stoplamkiem zaniedbanym. Oba różnią się jedynie wymaganiami siedliskowymi. Jest to przykład tzw. zastępczości ekologicznej — dwa bardzo blisko ze sobą spokrewnione gatunki rosną w odmiennych zbiorowiskach roślinnych, na całkiem różnych typach gleb.
Stoplamek zaniedbany jest prawdopodobnie utrwalonym mieszańcem stoplamków krwistego i plamistego. Do pierwszego z nich nawiązuje pokrojem, zaś do drugiego płaską, płytko łatkowaną warżką.

Kwitnienie przypada na przełom czerwca i lipca.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *