Żłobik (Corallorhiza)

Żłobik (Corallorhiza)

Rośliny, bezzieleniowe, saprofityczne, pozbawione liści i korzeni. Kłącze koralowato rozgałęzione. Kwiatostan zwykle wielokwiatowy, wydłużony. Kwiaty różnej wielkości, skręcone o 180°, z niewyraźną ostrogą u nasady. Płatki okwiatu zwykłe mniej łub bardziej stulone. Prętosłup wydłużony, lekko wygięty, wąsko oskrzydlony. Pręcik zgięty, odpadający. Pyłkowiny 4, woskowate z wyrostkiem, tzw. tegulą, łączącym je z małym uczepkiem. Rostellum półkowate. Znamię lekko wklęsłe.
Do rodzaju zalicza się około 10-15 gatunków rosnących w strefie tropikalnej i umiarkowanej półkuli północnej, głównie w Nowym Świecie. W Europie znany jest tylko jeden gatunek – żłobik koralowaty (Corallorhiza trifida).
Informacje o zapylaniu naszego żłobika są bardzo ubogie. Na jego kwiatach obserwowano tylko muchy (Syrphus). Ponieważ zwykle wszystkie kwiaty zawiązują owoce, niewykluczone, że roślina ta jest przynajmniej częściowo samopylna, a owady biorą udział w przenoszeniu pyłkowin jedynie sporadycznie. Budowa prętosłupa umożliwia autogamię.

Żłobik koralowaty (Corallorhiza trifida)

Kłącze około 1-2 mm średnicy, o długości członów około 3-6 cm, silnie koralowato rozgałęzione.
Pęd 8-30 cm wys., prosty, delikatny, obły, nagi, cały lub w dolnej połowie brązowy, powyżej zielony. Liście 2—4, zredukowane, łuskowate, jajowate, ostre.
Kwiatostan 1,5-5 cm dł., 3-12-kwiatowy, niezbyt gęsty.
Kwiaty małe, stulone.
Przysadka 2 mm dł., jajowatolance-towata do eliptycznej, mniej lub bardziej 3-zębna, cienka, zielonawa. Szypuła 2-3 mm dł., prosta, skręcona, naga, niewyraźna w czasie kwitnienia, dobrze widoczna podczas owocowania.
Zalążnia 4-6 mm dł., nieznacznie zgrubiała, prosta, naga.
Warżka 4—6 mm dł., 1,5-2,5 mm szer., u nasady z płytką, workowatą, przylegającą do zalążni ostrogą, mięsista, biała, z brązowoczerwonymi plamkami w gardzieli, 3-łatkowa; łatki boczne bardzo małe, zaokrąglone, rzadko ostre; łatka środkowa znacznie większa, odgięta silnie w dół, języczkowata do eliptycznej, tępa lub wycięta u szczytu.
Górny zewnętrzny płatek 4-6 mm dł., do 1 mm szer., równowąskolancetowaty, ostry lub tępy, lekko łukowato wygięty.
Boczne zewnętrzne płatki 5-6 mm dł., do 1 mm szer., o podobnym kształcie i barwie jak górne płatki, nieco asymetryczne.
Boczne wewnętrzne płatki 4-5 mm dł., około 1 mm szer., łopatkowate do odwrotnie lancetowatych, ostre lub tępe, nieco asymetryczne. Prętosłup około 2 mm dł., zielona-wy do żółtego.
Owoc 5-8 mm dł., beczułko rozdęty, zwisa na wyraźnej szypule.
Jest to gatunek zmienny głównie pod względem kształtu warżki.
Stanowiska żłobika podawano z obszaru całego kraju, głównie z części południowej i z Mazur.
Rośnie przede wszystkim w żyznych lasach bukowych, ale także na torfowiskach, w widnych borach sosnowych, a w górach w lasach świerkowych, jodłowych i na ich obrzeżach, na glebach świeżych lub wilgotnych, zwykle umiarkowanie żyznych, o odczynie silnie kwaśnym aż do zasadowego.
Kwitnie od maja do lipca, zależnie od wyniesienia nad poziomem morza, często co kilka, a nawet co kilkanaście lat.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *